De Amerikaanse Verkiezingen in Bibliotheek Waterland

De 25 aanwezigen-maximaal haalbaar nu- bij de avond over de Amerikaanse Verkiezingen, woensdag 28 oktober in Bibliotheek Purmerend, speculeerden nog over wie de presidentsverkiezingen wint, op 3 november weten we hopelijk meer.

Publicist-journalist Laila Frank en schrijver-muzikant Auke Hulst vertelden over hun fascinatie voor Amerika, analyseerden de huidige stand van zaken en gingen uitgebreid in op soms angstige vragen van het publiek. Soms waren de antwoorden om angstig van te worden: “Sinds de Burgeroorlog (1861-1865, LW) is dit land niet dichterbij een burgeroorlog geweest.”

 Presentator en medewerker van de bibliotheek David Rozema leidde ons met verve en kennis door de avond. “We zijn zo’n beetje allemaal onderdaan van Amerika”, begon hij, doelend op onze interesse voor de presidentsverkiezingen. Ik bedoel: een dergelijke avond over verkiezingen in België, Duitsland en Groot-Britannië, onze naaste buren toch, is moeilijk voorstelbaar.

Met Frank en Hulst gingen we, zoals het in de bibliotheek hoort, de diepte in. Niet alleen over Trump en Biden, maar ook gerrymandering, registreren om te stemmen, rode en blauwe staten, swingstates, het Hooggerechtshof, de eindelozee lijst van mensen en onderwerpen waarop men stemt; alles wat u in de pers tegenkomt werd door Laila en Auke geduid en becommentarieerd. Prachtig vond ik de drie portretten van vrouwen uit een suburb in Pennsylvania waar Laila uitgebreide gesprekken mee heeft gevoerd. De één stemt op Trump, de ander op Biden en de derde helemaal niet-evenals ongeveer 40% van de kiesgerechtigde Amerikanen. Waarom juist die vrouwen? Wel, die kiezersgroep zal de doorslag geven. Ik dacht meteen aan Americana van Joost Zwagerman, zijn stukken over Amerika in een monumentale uitgave en speciaal aan die over de suburbs. Zwagerman was daar specialist in, lees  De Buitenvrouw.

 200 Motels*: eindeloos reizen, schrijven en lezen

Was de moord op John F. Kennedy, 22 november 1963, mijn eerste bewuste kennismaking met de Vernigde Staten? Ik was elf jaar. Ik weet niet, zoals men van iedere toen volwassen Nederlander verwachtte, wat ik deed op die dag. Wel lag ineens een boek op tafel: De Dood van een President. Er lagen bij ons thuis niet vaak boeken op tafel, dus dit was bijzonder. Het lag bij heel veel mensen op tafel, overigens.

Sindsdien lees ik geregeld Amerikaanse schrijvers. Romans, verhalen, en het liefst reisverhalen. Nog liever hoor ik die verhalen terug in liedjes en daar blinken Amerikaanse muzikanten vaak in uit: Bob Dylan, Bruce Springsteen, Chuck Berry, Willie Nelson. Er wordt wat afgereisd in Amerika en dan is een verblijf in een motel onvermijdelijk. Die motels liggen vaak behoorlijk afgelegen, want Amerika is héél groot, maar dat wist u al en vaak heel leeg. Staten als Montana, Idaho, Noord-en Zuid Dakota-er komt geen eind aan.

Auke Hulst, opgegroeid vlakbij het al even lege Slochteren, reisde met zijn gitaar en een mobiele opnamestudio door die leegtes en schreef het ene hartverscheurende liedje na het andere, en deed daarvan verslag in  Motel Songs, mèt cd! Hij kreeg er de Bob den Uylprijs voor het beste reisboek van 2018 voor. Hij zong Ghost Girl (‘Everybody’s got one’)  en Blue Ridge Parkway ( Virginia, adembenemend mooi). Hij zat, evenals Laila Frank behoorlijk gefrustreerd te vertellen want ja, naar de USA gaan, nu… Iedereen deelt dit gevoel momenteel, of het nu de USA is, Brazilië of Algerije. Zelfs België is een probleem! Wilt u zich in melancholie wentelen, zoek dan naar de reisverslagen van Jonathan Raban, Leeg land of Mississippi. Of reis mee met William Least Heat Moon, Blauwe wegen.

 

Van politiek naar grenzenloze liefde

 We eindigden toch met de actualiteit. Frank en Hulst hebben hun keus gemaakt, Biden, maar dat weerhoudt hen niet van scepsis over die keuze en de gevolgen. Maar dan: die liefde voor Amerika, ook aanwezig bij Nederlandse auteurs als Jan Donkers, Maartje Wortel- Half mens, geweldige roman- Stefan Sanders, Arnon Grunberg en Geert Mak, en talloze anderen. Had ik Joost Zwagerman al genoemd ?

Enigszins beklemd ging ik naar huis. Zo’n fantastisch land, en zoveel om je zorgen over te maken. Ver van ons vandaan maar zo vertrouwd, ook als je voor de eerste keer -gek genoeg meestal New York- binnenkomt.

Dat vertrouwde gevoel is het best te voelen in de meesterlijke romans van bijvoorbeeld Richard Ford, Saul Bellow, Bernard Malamud, of van Dennis Lehane, Walter Mosley en James Baldwin. Voor de suburbs verwijs ik u naar de mistroostige verhalen van Raymond Carver.

Ik sluit af met Richard Nixon, de enige President die is afgezet. Midden in die afzettingsprocedure verscheen Our Gang, door Philip Roth, vertaald als Tricky Dicky en zijn vrienden, een hilarische afrekening. Nu is er dan Zoeklichtop het gazon, het nieuwste boek van, jawel! Auke Hulst. Hij zegt dat hij in Nixon’s hoofd is gekropen. Meteen gekocht! Dat kon met een Tikkie bij Auke zelf.

Terug in het verleden en toch actueel, zo leef en lees ik graag.

 Leo Willemse

geschreven tijdens The Lost Songs Vol.2, Gillian Welch 

 

* Frank Zappa, 200 Motels, 1971